4 mei 2022

Wat je moet weten voor het aanleveren van een drukklare PDF

Peter Maas

Docent bij Catena Company

Als je een PDF wilt aanleveren bij een printshop of drukkerij is er altijd de vraag hoe je dat moet instellen. Want de een werkt met InDesign, de andere met Illustrator en een enkeling gebruikt Photoshop om een PDF aan te leveren. In deze blog gaan we in op het maken van een drukgerede PDF vanuit Adobe InDesign.

PDF/x is er voor drukbare PDF

Er zijn diverse soorten PDF, en PDF/x is er één van. De X staat voor Blind Exchange, en het is echt de beste startpositie om een goede PDF te maken. Een drukker zou in blind vertrouwen jouw creatie moeten kunnen accepteren en verwerken als het PDF/x is. Kies je toch wat anders, dan gaat het niet meteen fout, maar de kans is groter dát het fout gaat. En dan zit je met drukwerk opgezadeld dat opnieuw gemaakt moet worden. De drukker kan nog van alles corrigeren als je een PDF niet goed aanlevert, maar waarom zou je daarop aansturen als het niet hoeft? PDF/x dus.

Diverse soorten PDF/x

Als je echter in InDesign de uitvoeropties gaat bekijken, ontdek je een PDF/x1a, 3, en 4. Lastig, want welke kies je dan?

PDF/x1a

PDF/x1a is een PDF waarvan InDesign weet dat er geen transparantie in mag zitten én geen RGB. InDesign vlakt alle transparantie af — je ontwerp ziet er hetzelfde uit maar bevat geen doorzichtige elementen meer in PDF — en zet alle RGB om naar CMYK. Typisch dat laatste is heel prettig voor een drukkerij. Je moet nog wel zelf kiezen wélk CMYK, en dat doe je in het tabblad Uitvoer. Dat is jouw verantwoordelijkheid, niet die van de drukker.

Hoe kies je welke CMYK je wilt?

Het tabblad Uitvoer bij de PDF opties geeft je de keuze welk CMYK je gaat gebruiken. Alle RGB foto’s die je al had op de pagina worden omgezet naar het drukprofiel dat je dáár kiest. Je kunt het houden op CoatedFogra39, de standaard keuze voor gemiddeld drukwerk. Dat is een glanzend machine-gecoat papier, wat bij veel flyers en folders ook gebruikt wordt. Er zijn echter allerlei ontwikkelingen in papier geweest, waardoor je hier wel een betere keuze kunt maken. Zie het aparte kader over papier en profielkeuzes verderop.

Je kunt bij de keuze van PDF/x1a zien dat alle kleuren worden omgezet naar CMYK. Bij het tabblad Uitvoer staat er: omzetten naar doel (kleurnummers behouden). Dat betekent dat alle CMYK die er al is, 1 op 1 onveranderd door gaat naar de PDF. Je zwarte tekst blijft dus enkel zwart en wordt niet opgebouwd uit vier kleuren. Je al kleur gescheiden foto blijft dezelfde hoeveelheid CMYK behouden. Je logo gaat onveranderd door en blijft dezelfde percentages CMYK houden als die je zag in Illustrator.

PDF/x3 valt af

Deze standaard is gemaakt om een PDF te maken met RGB, CMYK en Pantone, maar PDF/x3 werkt nog zonder transparantie. Als jouw ontwerp toch transparante elementen bevat, moet er door InDesign afgevlakt worden. Daarbij zal alle RGB-kleur weer omgezet worden naar CMYK. Dan mis je dus je eventuele voordeel. PDF/x3 valt dus af.

PDF/x4 staat alles toe

Volgens deze standaard mogen RGB, CMYK en Pantone gebruikt worden, en ook transparantie. Dit is dus de standaard waarbij alles mag en kan. Dat wil niet zeggen dat jouw drukkerij zit te wachten op een PDF met RGB-kleuren erin, maar omdat hierin de transparantie niet wordt afgevlakt, is de kans groter dat er later in de PDF nog een tekstcorrectie uitgevoerd kan worden indien gewenst.

Hoe zorg je dat RGB niet in jouw PDF/x4 zit?

Als je in InDesign hebt gekozen voor een PDF/x4, moet je in het tabblad Uitvoer nog aanpassingen maken. Normaal staat er daar dat alle kleuren ongewijzigd blijven. Dat verander je in dezelfde keuze als bij PDF/x1a: omzetten naar doel (kleurnummers behouden). Alle CMYK-elementen op je pagina blijven intact, en alle RGB wordt dan omgezet naar dat gekozen doel. Kijk hieronder naar het kader over papier en profiel om meer te weten over dat doel.

Snijtekens en afloop

Voor alle bovenstaande normen geldt dat je zélf moet nadenken over snijtekens en afloop. Dus je moet de objecten die tot aan de rand van het papier staan in InDesign een aantal millimeters groter maken dan die rand. Het restant kan dan gemakkelijk weggesneden worden. Bij het maken van de PDF zorg je dat deze aflopende objecten worden meegenomen in een overmaatse pagina. Zo’n 3 tot 5 millimeter is meestal voldoende. Soms wordt slechts 1 millimeter afloop gevraagd, soms nul.

Snijtekens zijn er alleen voor ons, niet persé voor de drukker. Wij kunnen dan zien tot hoever de pagina doorloopt. Pagina-informatie zorgt ervoor dat de naam van jouw InDesign document en het tijdstip waarop je de PDF hebt gemaakt erbij worden vermeld in de ondermarge buiten je netto bladzijde. Kleurbalken moet je niet aanzetten. En als je 5mm afloop moet maken, mogen de snijtekens ook op 5mm afstand van het netto formaat pagina gezet worden.

Conclusie

Eigenlijk is het dus simpel:

Kies voor PDF/x1a of PDF/x4. Er zijn drukkerijen die het op hun website aangeven wat je moet doen. Dan volg je dat op. Er zijn drukkerijen die niets aangeven. Speel dan op safe, en kies de klassieke PDF/x1a.
In beide gevallen kies je in het tabblad Uitvoer voor het kleurprofiel dat past bij het papier waarop je laat drukken (zie kader). Je zorgt in het tabblad uitvoer dat het staat ingesteld op RGB omzetten (kleurnummers behouden).
En in beide gevallen moet je zelf nog even nadenken over hoeveel afloop er omheen moet toegevoegd worden — natuurlijk zorg je er in je ontwerp voor dat de objecten over de paginarand heen staan. Snijtekens en Pagina-informatie zijn prettig, maar optioneel.